B Corp hareketi dev şirketlere hazır mı?

 

 

Bildiğiniz gibi B Corp, dünyanın en iyisi olmayı değil dünya için en iyi olmayı hedefleyen şirketlerin bir araya geldiği küresel bir liderlik hareketi. Dünya çapında on binlerce şirket, sosyal ve çevresel etkilerini ölçmek ve operasyonlarını ve iş modellerini değerlendirmek için B Lab tarafından geliştirilen B Etki Değerlendirmesi (BIA) üzerine çalışıyor, performansını ölçüyor ve geliştiriyor. Yatırımcıların özel önem verdiği bu değerlendirme aracı şirketlerin faaliyetlerini değerlendirmeleri ve durum tespiti yapmaları için kolaylık sağlıyor. B Corp hareketi, şirketlerin geleneksel yaklaşım olarak hissedar önceliğinden paydaş önceliğine geçişi benimsemelerini teşvik ediyor.

Son zamanlarda en çok tartışılan konu ise çok uluslu, büyük şirketlerin bu harekette nasıl yer bulacağı. Geçtiğimiz ay Stanford Social Innovation Review’da B Corp hareketinin nasıl büyüdüğünü ve özellikle büyük şirketler için öneminin nasıl arttığını anlatan bir makale yayımlandı. S360 olarak bu yazıdan öne çıkanları sizler için bir araya getirdik.

Halka açık büyük şirketlerin adaptasyonu

2018’de Danone Kuzey Amerika CEO’su B Corp sertifikalı olduklarını duyurmuştu. Yıllık 6 milyar dolar ciro ile Danone Kuzey Amerika, dünyada B Corp sertifikasına sahip en büyük şirket oldu. Ayrıca küresel Danone organizasyonunun 2030 yılına kadar B Corp sertifikasını alma hedefini açıklamıştı. 30 milyar dolardan fazla gelire sahip bir Fortune Global 500 şirketi olan Danone, böyle bir taahhütte bulunduğunda küresel B Corp hareketinin bir önemli bir noktaya yaklaştığı söylenebilir.

Ancak çok yakın zamana kadar B Corp, Kickstarter, Allbirds, Casper ve Bombas gibi küçük ve orta ölçekli şirketlerin yer aldığı bir oluşumken artık büyük şirketleri de bir parçası olduğu bir harekete dönüşüyor. Öyle ki nihai hedef, B Corp sertifikasını veren oluşum olan B Lab’ın da belirttiği gibi “faaliyetlerini herkes için paylaşılan ve kalıcı bir refaha ulaşmaya yönelik olarak hizalayan küresel bir ekonomi” geliştirmekse eğer hareket büyük ve çokuluslu şirketleri de bünyesine katmalıdır.

Temel soru ise bu hareket büyük ve çok uluslu şirketlerin de katıldığı bir oluşuma dönüşmeye ne kadar hazır? B Lab’ın yüksek standartlarını korumasına olanak sağlayacak şekilde uyarlanıp uyarlanamayacağıdır. Bazı kesimler büyük şirketlerin gemiye alınmasıyla hareketin bütünlüğünün azalacağını düşünüyor. Ancak COVID-19’un ve ekonomik etkisinin ardından daha sürdürülebilir ve esnek, yumuşak kapitalizm inşa edilecekse eğer büyük, çok uluslu şirketlerin de bu oluşumun parçası olması gerekecek.
Süreçte bazı kamuya açık çok uluslu şirketler, bir B Corp şirket satın alarak veya mevcut bir yan kuruluşunun sertifikalı olmasını sağlayarak B Corp hareketine katıldı. Örneğin;

– Unilever, Ben & Jerry’s dahil olmak üzere sertifikalı B Corp olan birkaç yan kuruluşa sahip.

– 2014’te Brezilya’nın en büyük kozmetik ve kişisel hijyen ürünleri üreticisi olan Natura’nın B Corp sertifikasyonunu almasıyla beraber ulusal borsada işlem gören ilk B Corp sertifikalı şirket ile önemli bir kilometre taşına ulaşıldı. 2020’de Natura, ABD’de kozmetik sektöründe doğrudan tüketiciye satışın öncüsü Avon’u 2 milyar dolara satın aldı. Avon, anlaşmanın parçası olarak bir fayda şirketi yapısına dönüşecek. Halka açık bir Amerikan şirketinin yöneticileri ilk kez tüm paydaşlara odaklanan bir kurumsal yapı benimsemek için oy kullandı.

– Eğitim şirketi Laureate Education’da ise işler biraz farklı ilerledi. Şirket, 2015’te kamu yararına çalışan bir şirket olarak yeniden örgütlendi ve sertifikalı B Corp oldu. 2017’de Laureate, NASDAQ borsasında halka arzı gerçekleştirdi ve böylece ABD borsasında halka açılan ilk B Corp oldu. Şirketin B Corp olmaya karar verdiği zaman 25 ülkede 80 farklı kurumunun olmasından dolayı süreç oldukça karmaşık ve zorluydu. Her kurum, kendi değerlendirmesi için tüm ilgili verileri ve belgeleri toplamaktan sorumluydu. B Lab, saha ziyaretleri ile denetlemek için rastgele beş kurumu seçti. Laureate, sertifikasyon sürecinde çeşitli şekillerde yarar sağlamıştır. Bunun en dikkat çekeni farklı bölgelerdeki çeşitli kurumlarında ortak uygulamalar yaratmaktı.

Danone önderliğinde çok uluslu şirketlerin sertifikasyon süreci

2015’te Danone, B Lab ile iki büyük taahhüttü içeren bir anlaşma imzaladı. İlk olarak Danone, BIA aracını ekosistem fonunda yer alan kuruluşlarıyla birlikte kullanacaktı. İkincisi ise B Lab’ın BIA’yı büyük şirketlere uyarlamasına, piyasaya çıktığında kendi üzerinde test etmesine ve diğer büyük şirketlere tanıtmasına yardımcı olacaktı.

B Lab, bu süreçle beraber değerlendirmenin kapsamını büyük çokuluslu şirketlerle önceden belirlemesi gerektiğini öğrendi. Sürecin Danone’nin Kuzey Amerika’daki faaliyetleri üzerinde ise önemli ticari etkileri oldu. Şirketin satın alma politikasını hayata geçirip iyileştirilmesiyle BIA sürecinde önemi fark edilen azınlıklara ait işletmelere öncelik vermek, üretim lokasyonlarında yerel olan tedarikçilere öncelik vermek, çevresel ayak izini azaltmaya yardımcı olmak ve yerel ekonomileri canlandırmak gibi kriterler şirket politikasına dahil edildi.

Büyük şirketlerin sertifika alma süreci nasıl işler?

B Lab, 2015 yılında Danone, Unilever ve Natura’nın da aralarında bulunduğu bir dizi çok uluslu şirket ile yıllık 5 milyar dolardan fazla gelir elde eden şirketleri sertifikalandırmak için çeşitli yollar geliştirmeye başladı. Yeni sertifikasyon süreci düzenlemesi Nisan 2019’da yayınlandı ve bir şirketin sertifika almaya uygun hale gelmeden önce bazı temel gereksinimleri karşıladığını doğrulayan ek bir ön tarama süreci eklendi.
Şirket ayrıca, genel efektif vergi oranı da dahil olmak üzere, hükümet işlerine (lobicilik) yaklaşımı ve vergi felsefesi hakkında kamuya açık beyanlar yayınlamalı. Buna ek olarak, şirketin temel insan hakları sözleşmelerine uymayı taahhüt etmesi gerekmektedir.
Son olarak, üçüncü parti standartlarını kullanarak şirketin halka açık bir şekilde yıllık etki raporları hazırlaması gerekiyor. B Lab’ın Bağımsız Standartlar Danışma Konseyi ise, şirketin bu gereksinimleri ne ölçüde karşıladığını denetleyip belirlemekle sorumlu. Ardından, kapsam belirleme süreci başlar. Bu süreçte B Lab, tam sertifikasyon için tamamlanması gereken BIA’ların sayısını belirlemek için şirketin yapısına ve yönetimine genel bir bakış getirir. B Lab, değerlendirme ve doğrulama zaman çizelgesinin yanı sıra sertifikasyon için yasal gereklilik hakkında rehberlik sağlar.

Bir sonraki adım, birden fazla BIA’nın tamamlanmasını gerektiren değerlendirme ve doğrulamadır. Büyük şirketler, çeşitli iştirakleri ve operasyonlarının her biri için BIA’ları tamamlamadan önce yönetişimdeki en iyi uygulamalara odaklanan BIA’nın “Global Headquarters” oluşumu üzerine çalışmalıdır. Bütün bu adımlar tamamlandıktan sonra B Lab tarafından tüm belgelerin denetlenip onaylanmasını takiben çok uluslu şirketler B Corp sertifikasına sahip oluyor.

Yeni bir program: B Movement Builders

Artık büyük şirketler için bir sertifikasyon süreci mevcut olsa da değerlendirmenin detaylı olması ve diğer gereksinimler birçok şirket için ürkütücü görünebilir. B Lab, daha geniş bir topluluk yaratması gerektiğinin farkına vararak büyük çokuluslu şirketlerin felsefeyle somut ve aşamalı bir şekilde etkileşime girmesine yardımcı olmak için yeni bir program olan B Movement Builders geliştirildi. Bir şirket bu programa katılmak için B Corp Topluluğunun bu ilkelerine bağlı kalmalıdır: (1) işi tüm paydaşlar için değer yaratmak üzere dönüştürmek için yüksek standartlara ve hedeflere bağlılık, (2) somut taahhütler ve şeffaf değerlendirme ve (3) kolektif etki yaratılması.